Inclusief vakmanschap als antwoord op arbeidsmarktkrapte en maatschappelijke verdeeldheid

In een samenleving waar personeelstekorten steeds nijpender worden en maatschappelijke tegenstellingen verder oplopen, is de oproep duidelijk: we kunnen niemand meer uitsluiten. Toch gebeurt het nog dagelijks. Ouderen die worden afgeschreven voordat ze aan een nieuwe carrière kunnen beginnen. Mensen met een beperking die tegen onzichtbare muren aanlopen. Jonge mensen zonder diploma die geen kans krijgen om praktijkervaring op te doen. Statushouders en migranten met talent en werkervaring, maar zonder netwerk of erkenning van hun kwalificaties.

Marciano Daans is een kritisch bestuurskundige en procesmanager gespecialiseerd in besluitvormingsprocessen, instituties en samenlevingsvraagstukken. Als directeur van De Hofnar Present begeleidt hij verandertrajecten en helpt beleidsmakers inzicht te krijgen in hun informele rol en houding bij besluitvorming. Met zijn ervaring in complexe transitieprocessen benadrukt hij het belang van continue reflectie en adaptie binnen een netwerksamenleving om effectief beleid en inclusieve besluitvorming te realiseren.

“De problemen op de arbeidsmarkt zijn simpelweg te groot om mensen buiten te sluiten. We hebben iedereen nodig. Dat betekent: barrières wegnemen, ruimte creëren en investeren in ontwikkeling.”

De arbeidsmarkt staat onder druk, en dat is niet tijdelijk. Door de vergrijzing en de noodzakelijke energietransitie hebben we álle handen nodig. Uitsluiting is geen principiële kwestie meer – het is een risico dat onze hele samenleving treft. Het is tijd om inclusief vakmanschap als uitgangspunt te nemen in plaats van als bijzaak.

Werkgevers hebben een sleutelrol – dit is ook hún maatschappelijke opgave

Het debat over inclusie wordt vaak bij de overheid of politiek gelegd. Maar wie dagelijks vormgeeft aan werk, loopbanen en teams zijn de werkgevers. Van familiebedrijven tot zorginstellingen en techbedrijven – zij bepalen wie er instroomt, wie doorgroeit en wie buiten de boot valt. En daarmee ook wie er gezien en gewaardeerd wordt.

“Werkgevers kunnen zich de luxe van uitsluiting niet meer veroorloven. Ze moeten inclusie niet zien als iets dat van buitenaf moet komen, maar als een kernonderdeel van hun eigen voortbestaan.”

Organisaties die erin slagen om divers talent aan te trekken én te behouden, blijken veerkrachtiger, innovatiever en beter bestand tegen verandering.

Het Instituut voor Inclusief Vakmanschap ondersteunt werkgevers bij deze maatschappelijke opdracht. Niet met ‘one size fits all’-trajecten, maar met op maat gemaakte instrumenten, coaching en impactmetingen die aansluiten op de dagelijkse praktijk van leidinggevenden, HR-professionals en teams.

“Wij helpen organisaties om die sociale afstand te verkleinen tussen mensen, beleid en praktijk,” zegt Daans. “Inclusief vakmanschap betekent ook: weten hoe je omgaat met spanningen, verschillen en gedeelde verantwoordelijkheid.”

Oproep aan de politiek: investeer in een samenleving die werkt voor iedereen

Met de formatie en een nieuwe regeerperiode in zicht, is dit het moment voor politieke partijen om kleur te bekennen. Blijven we investeren in systemen die bestaande scheidslijnen versterken – of kiezen we voor veerkracht en verbinding?

Het Instituut voor Inclusief Vakmanschap roept politieke partijen op om het belang van inclusie niet te beperken tot ‘zachte’ beleidsterreinen, maar stevig te verankeren in onderwijs, arbeidsmarktbeleid en sociale zekerheid. Dat betekent:

• Meer ruimte en middelen voor praktijkleren, ook voor mensen zonder formele vooropleiding.
• Minder institutionele barrières bij instroomtrajecten en erkenning van ervaring.
• Stimuleringsmaatregelen voor inclusief werkgeverschap, ook binnen overheidsorganisaties zelf.
  

“Het gaat niet om links of rechts, het gaat erom of je je weet te verbinden met de samenleving waarin je leeft en werkt. Daar begint veerkracht.”

Politiek leiderschap is nodig om ruimte te maken voor praktijkgerichte oplossingen en structurele verandering – in beleid én in uitvoering.

Wie vandaag investeert in inclusief vakmanschap, bouwt aan de samenleving van morgen

De opgaven waar we voor staan – van personeelstekorten in de zorg tot het energieneutraal maken van onze economie – zijn te groot om het met een beperkt deel van de samenleving op te lossen. Alleen door te investeren in de ontwikkeling van álle mensen en door sociale afstanden actief te verkleinen, kunnen we de veerkracht en het draagvlak bouwen die nodig zijn.

“Het laatste wat we willen is dat onze samenleving stilvalt – niet door gebrek aan mensen, maar door gebrek aan verbinding. Wie nú investeert in inclusief vakmanschap, maakt het verschil voor de komende generaties.”

Het Instituut voor Inclusief Vakmanschap staat klaar om daarbij te ondersteunen – met kennis, begeleiding, meetinstrumenten en een stevig netwerk van partners. Niet vanuit een politieke agenda, maar vanuit de overtuiging dat niemand gemist kan worden.